2025-03-18, 08:50 • Türkiye Makro • Mali Politikalar • Turkey Data Monitor
Merkezi yönetim bütçesi, bu yıl Şubat ayında 310 milyar TL açık verdi ve geçen yılın aynı ayındaki 153,8 milyar TL’lik açığın iki katına ulaştı. Aynı dönemde, faiz dışı açık da belirgin bir artış göstererek 99 milyar TL’den 170,4 milyar TL’ye yükseldi.
Bu şekilde, 12 aylık toplam bütçe açığı Ocak ayında 2.094,7 milyar TL iken Şubat ayında 2.251 milyar TL’ye çıktı. Faiz dışı açık ise 782,3 milyar TL’den 853,7 milyar TL’ye ulaştı.
Ocak-Şubat dönemindeki veriler, bütçe dengesinde kayda değer bir bozulmaya işaret ediyor. 2024’ün aynı döneminde 304,5 milyar TL olan bütçe açığı, bu yıl 449,4 milyar TL’ye yükselirken, faiz dışı açık da 128,6 milyar TL’den 146,6 milyar TL’ye çıktı.
Bütçe Dengesi (milyon TL)
No
Başlık
2025‑02
2024‑02
reel % 2025‑02
yılbaşından beri 2025‑02
yılbaşından beri 2024‑02
1
Merkezi Yönetim Gelirleri
723,424
536,106
-2.95
1,640,508
1,153,355
2
sak: Genel Bütçe Gelirleri
682,179
501,569
-2.18
1,578,875
1,106,827
3
Vergi Gelirleri
584,957
406,290
3.54
1,377,624
923,492
4
sak: Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler
142,401
82,620
23.95
347,752
195,564
5
Gelir Vergisi
131,493
69,512
36.04
328,851
172,349
6
Kurumlar Vergisi
10,907
13,107
-40.15
18,901
23,215
7
Mal ve Hizmet Üzerinden Alınan Vergiler
272,976
180,656
8.66
628,360
417,881
8
sak: KDV
93,908
64,512
4.68
259,365
172,906
9
ÖTV
125,976
88,849
1.96
261,035
186,557
10
Dış Ticaretten Alınan Vergiler
129,453
116,184
-19.87
266,257
220,558
11
Vergi Dışı Gelirler
138,467
129,815
-23.29
262,883
229,863
12
Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri
1,033,516
689,904
7.73
2,089,858
1,457,872
13
Faiz Hariç Bütçe Giderleri
893,828
635,074
1.21
1,787,152
1,281,949
14
sak: Personel
312,638
225,161
-0.14
714,124
515,966
15
Mal ve Hizmet Alım Giderleri
60,111
42,859
0.86
106,452
69,915
16
Sermaye Giderleri
65,296
32,738
43.43
93,547
50,795
17
Sermaye Transferleri
27,212
1,816
977.59
27,874
2,094
18
Cari Transferler
405,300
294,295
-0.95
809,501
578,951
19
sak: Sosyal Güvenlik
164,736
129,554
-8.55
335,865
254,427
20
Görev Zararları
47,514
26,006
31.39
110,955
52,037
21
Tarımsal Amaçlı Transferler
12,356
14,050
-36.75
14,732
27,112
22
Mahalli İdarelere Hazine Yardımları
617
402
10.24
1,017
736
23
Faiz Giderleri
139,688
54,830
83.21
302,706
175,923
24
Bütçe Dengesi
-310,091
-153,798
-449,350
-304,517
25
Faiz Dışı Denge
-170,403
-98,967
-146,644
-128,594
Merkezi Yönetim Bütçe Göstergeleri (milyon TL, 12-aylık toplam)
Şubat’ta vergi gelirlerindeki artış yıllık %44 ile önceki ayki %53,3 seviyesine oranla yavaşladı. Yine de 3-aylık ortalama vergi geliri artış oranı bir önceki aydaki %42,6 seviyesinden %52,8'e yükseldi. Faiz dışı harcamalar ise (yıllık) %40,7’lik artışla, Ocak’taki (yıllık) %38,1'lik artışa kıyasla hız kazandı. Böylece faiz dışı harcamaların 3-aylık ortalama artış oranı, Ocak’taki %29,4’e oranla neredeyse değişmeyerek %29,8 olarak kaldı.
Vergi Gelirleri ve Faiz Dışı Giderler (3-aylık hareketli ortalama, 12-aylık, %)
Detaylarda, vergi gelirlerindeki bu artış, yıllık %16,8 azalan kurumlar vergisi hariç, genele yayılmış görünüyor. Özellikle gelir vergisi (%89,2), KDV (%45,6) ve ÖTV (%41,8) artışları dikkat çekiciydi. Diğer yandan, vergi dışı gelirler ise yıllık bazda %6,7'lik mütevazı bir artış kaydetti. Bu şekilde, Şubat ayında Merkezi Hükümet gelirleri yıllık %34,9 yükselerek 723,4 milyar TL'ye ulaştı. Ancak, bu enflasyondan arındırılmış olarak %3'lük bir düşüş anlamına geliyor.
Giderler tarafında ise, faiz giderleri Şubat ayında yıllık %53,1 arttı ve 12-aylık toplam faiz giderlerini Ocak’taki 1.312 milyar TL seviyesinden 1.397 milyar TL'ye yükseltti. Faiz dışı harcamalar ise, yukarıda belirtildiği gibi, Şubat ayında %40,7’lik bir artış gösterdi. Özellikle sermaye transferleri (%1400) ve sermaye harcamalarındaki (%100) artışlar dikkat çekiciydi. Böylece toplam Merkezi Hükümet giderleri Şubat ayında 1.033,5 milyar TL'ye ulaşarak geçen yılın aynı ayına göre %49,8’lik (enflasyondan arındırıldığında ise %7,7’lik) artış kaydetti.
Verilerin detayları için aşağıdaki tablolara bakabilirsiniz. Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan 2025 Ocak dönemi Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu'na ise buradan ve Kütüphane bölümümüzden ulaşabilirsiniz.
